Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma (CMK m. 134)

Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma (CMK m. 134)
Giriş
Hızla gelişen teknoloji, günlük yaşantımızın her alanında olduğu gibi hukuk alanında da önemli yenilik ve değişimleri beraberinde getirmiştir. Bilgisayarlar ve dijital cihazlar, bilgilerin depolanması, işlenmesi ve iletilmesi gibi birçok işlemin merkezi haline gelmiştir. Bu gelişmeler, bilişim sistemlerinin suç işlemek amacıyla kullanılmasına ve dijital delillerin ceza muhakemesi hukukunda önemli bir yer tutmasına neden olmuştur. Bu bağlamda, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 134. maddesi, bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma tedbirini düzenlemektedir.

Dijital Deliller ve Ceza Muhakemesi
Dijital Delillerin Önemi ve Özellikleri
Dijital deliller, elektronik cihazlar üzerinde depolanan, işlenen veya iletilen bilgileri ifade eder. Bu deliller, bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve diğer dijital cihazlar üzerinde bulunabilir. Dijital delillerin ceza muhakemesi açısından önemi, suçların aydınlatılmasında ve delillerin elde edilmesinde kritik bir rol oynamasından kaynaklanmaktadır. Dijital delillerin elde edilmesi, korunması ve değerlendirilmesi süreci, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasında büyük bir öneme sahiptir.

Dijital Delillerin Elde Edilmesi
CMK m.134, dijital delillerin elde edilmesine yönelik arama, kopyalama ve elkoyma tedbirlerini düzenler. Bu tedbirler, delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek amacıyla uygulanır. Arama, kopyalama ve elkoyma işlemleri, yetkili mercilerin kararı ile gerçekleştirilir ve bu işlemler sırasında kişilerin temel hak ve özgürlüklerine özen gösterilmesi gerekmektedir.

Arama Tedbiri
Arama Tedbirinin Kapsamı ve Şartları
CMK m.134, bilgisayarlar ve dijital cihazlarda arama yapılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesini öngörür. Bu şartlar arasında, suç işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunması, aramanın başka şekilde delil elde etme imkânı bulunmaması ve aramanın gecikmesinde sakınca bulunması gerekmektedir. Arama kararı, yetkili hakim tarafından verilir ve kararın gerekçeli olması zorunludur.

Arama Sürecinin Uygulanması
Arama süreci, yetkili mercilerin nezaretinde ve teknik uzmanlar tarafından gerçekleştirilir. Arama işlemi sırasında, dijital cihazlar üzerinde bulunan verilerin bütünlüğünün korunması ve delillerin değiştirilmemesi için gerekli önlemler alınır. Arama işlemi sırasında elde edilen veriler, dijital delil niteliğinde olup, ceza muhakemesi sürecinde kullanılmak üzere güvence altına alınır.

Kopyalama Tedbiri
Kopyalama Tedbirinin Kapsamı ve Şartları
Kopyalama tedbiri, dijital cihazlarda bulunan verilerin kopyalanması suretiyle delillerin korunmasını sağlar. CMK m.134, kopyalama işleminin yapılabilmesi için arama tedbirinin şartlarının mevcut olması gerektiğini belirtir. Kopyalama işlemi, arama sırasında elde edilen verilerin yedeklenmesi amacıyla gerçekleştirilir.

Kopyalama Sürecinin Uygulanması
Kopyalama süreci, yetkili mercilerin nezaretinde ve teknik uzmanlar tarafından gerçekleştirilir. Kopyalama işlemi sırasında, verilerin bütünlüğünün korunması ve orijinalliklerinin bozulmaması için gerekli önlemler alınır. Kopyalanan veriler, adli bilişim uzmanları tarafından incelenmek üzere güvenli bir şekilde saklanır.

Elkoyma Tedbiri
Elkoyma Tedbirinin Kapsamı ve Şartları
Elkoyma tedbiri, suçun aydınlatılması veya delillerin korunması amacıyla dijital cihazlara el konulmasını sağlar. CMK m.134, elkoyma tedbirinin uygulanabilmesi için arama ve kopyalama tedbirlerinin şartlarının mevcut olması gerektiğini belirtir. Elkoyma kararı, yetkili hakim tarafından verilir ve kararın gerekçeli olması zorunludur.

Elkoyma Sürecinin Uygulanması
Elkoyma süreci, yetkili mercilerin nezaretinde ve teknik uzmanlar tarafından gerçekleştirilir. Elkoyma işlemi sırasında, dijital cihazların bütünlüğünün korunması ve delillerin değiştirilmemesi için gerekli önlemler alınır. El konulan cihazlar, adli bilişim uzmanları tarafından incelenmek üzere güvenli bir şekilde saklanır.

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun İlgili Maddeleri
CMK m. 134 – Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma
Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, başka suretle delil elde edilmesi olanağı bulunmadığı takdirde, şüpheli veya sanığa ait bilgisayar ve bilgisayar programlarında arama yapılabilir, kopyalanabilir ve bunlara el konulabilir.
Bilgisayarlarda ve bilgisayar programlarında arama, kopyalama ve el koyma, ancak hakim kararı ile yapılabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile de yapılabilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı, kararını derhal hakime bildirir; hakim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Hakim kararı olmadan yapılan arama, kopyalama ve el koyma işlemi, hakim tarafından onaylanmadığı takdirde, kendiliğinden geçersiz sayılır.
Arama sırasında kopyalama işlemi yapılır ve kopyalar, Cumhuriyet savcısı tarafından mühürlenerek el konulan bilgisayar ve bilgisayar programları ile birlikte derhal mahkemeye gönderilir.
Sonuç
Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma tedbirleri, ceza muhakemesi hukukunda dijital delillerin elde edilmesi ve korunması açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu tedbirler, suçların aydınlatılması ve adaletin sağlanması amacıyla uygulanmakta olup, kişilerin temel hak ve özgürlüklerine özen gösterilerek gerçekleştirilmelidir. CMK m.134, bu tedbirlerin hukuki çerçevesini belirleyerek, dijital delillerin adil ve etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.

Bu makalede, bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma tedbirlerinin kapsamı, şartları ve uygulanma süreçleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu tedbirlerin uygulanması sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar ve yasal düzenlemeler, hukukun üstünlüğü ve adaletin sağlanması açısından büyük bir öneme sahiptir.