GENEL İNFAZ - YATAR DERLEMESİ 2. KISIM

· Değerli meslektaşlarım, 10 Haziran 2025 Tarihinde yayınlanan (https://www.hukukihaber.net/infaz-kanunu-ve-acik-ceza-infaz-kurumuna-ayrilma-yonetmeligi-ile-ilgili-degisiklikler-isiginda-genel-infaz-yatar-derlemesi-1)

“Yeni Değişiklikler Işığında Genel İnfaz-Yatar” makalem sizler tarafından büyük teveccüh görmüş, sayenizde onore olmuş bulunmaktayım.

Anılı makalemde genel olarak İnfaz Hukuku’na ilişkin tüm hususlara değinmeye ve örneklendirmeye çalışsam da, eksik kalan kısımlar hakkında bir makale daha yazma ihtiyacı hissettim.

Eğer, ilk kez bu makaleyle karşılaşan meslektaşlarım varsa; yukarıdaki linkten ilk makalemin okunup genel hatlarıyla İnfaz Hukukuna vakıf olunduktan sonra bu makalenin okunmasını tavsiye etmekteyim.

GİRDİ-ÇIKTI HUSUSU

4 Haziran 2025 tarihinden önce işlenen suçlarda, aleyhe kanun geriye yürümeyeceği için “girdi-çıktı” dediğimiz, doğrudan denetime ayrılma uygulaması devam etmektedir.

Ancak, açık ceza infaz kurumuna teslim olmak için; kişinin genelde kurul günleri adliyede İlamat İnfaz Büro’ya başvurması önemlidir.

Kurulun Denetime ayrılmada etkisi olmasa da, kurul günü İnfaz Hakimlikleri de hızlı karar alacağından, tahliye işlemlerinin uzamaması açısından tavsiye edilmektedir.

Müddetname düzenlenmesi ve evrak hazırlanması süreci; İlamat İnfaz Savcılığından hızlandırılıp, İnfaz Hakimliğinden Denetim kararı alınmalıdır.

Bu işlemler 1 ila 5 gün sürebilir.

Kişinin teslim olacağı adliye, teslim olacağı gün dahi birkaç günlük özgürlüğüne mal olabilir.

KISA SÜRELİ HAPİS CEZASI BULUNAN İKİNCİ KEZ MÜKERRİRLERİN AÇIĞA AYRILMA SORUNSALI

Maalesef uygulamada halen bir değişikliğe gidilmemiştir.

Hükümlü, ikinci kez mükerrirse; cezası ne olursa olsun 1 ay kapalı infaz kurumunda kalacaktır, doğrudan açığa ayrılma mümkün değildir.

Hükümlü, 45 gün ikinci mükerrir olarak hapis cezası alsa da; 1 ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirip; açığa ayrılıp akabinde denetim uygulanacaktır.

ÇAĞRI KAĞIDI VE MÜDDETNAME

1. Kasten işlenen suçlarda 3 yılın altı, taksirle işlenen suçlarda 5 yılın altı kesinleşmiş cezalarda, hükümlü 2.kez mükerrir dahi olsa (yani doğrudan açık ceza infaz kurumuna ayrılamasa dahi) ikametgah adresine, Açık Ceza İnfaz Kurumu’na çağrı kağıdı gelir.

Tebliğten itibaren, 10 günlük süre içerisinde teslim olma şartı aranır.

İkinci kez mükerrirlere ikinci 10 günlük süre verilmez, diğer hükümlülere İlamat İnfaz Bürosu tarafından ikinci 10 günlük süre verilir.

İlk 10 günlük sürede başvurulmaz ya da ikinci 10 günlük sürede teslim olunmazsa; kişi hakkında yakalama kararı çıkartılır.

2. Ve kişinin müddetnamesi ceza infaz kurumuna girdiği tarihten itibaren düzenlenir.

3 yıl ve üstü cezalarda, doğrudan hükümlü hakkında yakalama kararı çıkartılır.

Çağrı kağıdının tebliğinden sonra, teslim olmayan ve haklarında yakalama kararı çıkan hükümlüler; özel infaz usullerinden faydalanamaz.

DENETİMLİ SERBESTLİK TEDBİRİ ÖZEL HÜKÜMLER

1. Kural olarak, iyi halli olan hükümlü; koşullu salıverilmesine 1 yıl kala, İnfaz Hakimliği kararıyla denetimli serbestlik tedbirinden faydalanabilir.

2. 31.07.2023 Tarihinde kişi eğer cezaevinde bulunuyorsa denetimli serbestliği koşullu salıverilme tarihine 3 yıl kala söz konusu olabilir.

30.03.2020 ve öncesi suç tarihinde ise koşullu salıverilmeye 5 yıl kala, hükümlü denetimden faydalanabilir.

İstisnai suçlar bu hükümlere dahil değildir.

Kişinin yeni tarihli bir cezası bu suçlarla içtima edilirse ; aleyhe olan ceza yani koşulluya 1 yıl kala denetim hakkı olan yeni ceza esas alınacaktır.

3. Denetimli serbestlik tedbirinden faydalanmak için, hükümlünün açık ceza evinde bulunması şarttır.

Tahliye olduktan 5 gün içinde, denetimli serbestlik müdürlüğüne başvurmama denetim ihlalilini doğurur.

Bu beş günlük süreden sonra 2 gün geçmesi halinde de firar suçu gündeme gelecektir.

4. Hükümlü denetim tedbiri altındayken, hakkında suç tarihi denetim süresinde olan, kasten işlenen 1 yıl veya daha fazla cezayı gerektirir suçlardan iddianame düzenlenirse; koşullu salıverilme süresine kadar tekrar açık ceza infaz kurumuna alınır.

Kişi ısrarlı bir şekilde, denetimine aykırı davranırsa hakkında verilen denetimli serbestlik kararı yine geri alınacaktır.

5. Denetimli serbestlik adli kontrol suretinde veya müdürlüğün takdir ettiği, kanunda sayılan farklı şekillerde uygulanabilir.

İSTİSNAİ SUÇLARDA KOŞULLU SALIVERİLME ORANLARI

– Kasten öldürme suçu ,*Altsoya, üstsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumunda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama,

– Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu, – İşkence, – Eziyet suçu

– Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (madde 102, 103, 104, 105),

(102/2 , 103, 104/2-3 suçlarında 3/4 infaz oranı)

– Haberleşmenin gizliliğini ihlal, *kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, *özel hayatın gizliliğini ihlal, *kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme ve yayma, verileri yok etmeme

– Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti (3/4 infaz oranı)

Devletin güvenliğine karşı suçlar (örgüt üyeliği suçu dahil),

Anayasal düzene karşı suçlar, Milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar, *3713 sayılı TMK (Terörle Mücadele Kanunu) kapsamına giren suçlar, (3/4 infaz oranı)

– Birinci kez mükerrirler (2.mükerrirler 3/4 infaz oranı)

– Bu suçlardan mahkum olan hükümlülerin, infaz oranları farklı olup hem denetimleri suç tarihi ne olursa olsun; koşulluya 1 yıl kala olacak, hem de yukarıdaki bazı suçlar ve sair suçlar açık ceza infaz kurumlarına ayrılma yönetmeliğinde açığa ayrılmak için 5 (eşe karşı suçlar, cinsel suçlar) ya da 3 yıl kalması (uyuşturucu ticareti, nitelikli hırsızlık vs.) gibi farklı sürelere tabii tutulacaklardır.

Yukarıdaki suçlardan, parantez içerisinde belirtilenler haricindeki suçlarda, koşullu salıverilme 2/3 oranında hesaplanır.

(Ayrıca, Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliği, birkaç sayfa ve çok kısa olup ancak müvekkillerimize yardımcı olmak amacıyla oldukça öneme haizdir. Lütfen Okuyalım!)

KOŞULLU SALIVERİLME VE GERİ ALINMASI

1. Hükümlü, denetim yükümlülüklerine uygun davranırsa ya da ceza infaz kurumunda iyi halliyse; açık ceza infaz kurumunda bulunma şartı aranmaksızın; koşullu salıverilir.

Eğer hali hazırda denetimli serbestlik tedbiri altındayda; denetim usulleri kalkar. (İmza atma gibi)

2. Koşullu salıverilmede, hükümlü denetimli serbestlik müdürlüğünün kontrolünden ayrılacağı ve bir tedbir olmadığı için denetimi daha da hafifleyecektir.

Haklarında koşullu salıverilmenin geri alınması kararı veriken hükümlüler, açık ceza infaz kurumuna ayrılamadığı gibi, denetimli serbestlik tedbirinden de faydalanamazlar.

Mevcut suçlarının, koşullu geri alma kararı ile birlikte bihakkın tahliye süresini geçmeden infaz edilmesi gerekmektedir.

3. Koşullu süresinde yeni suç işlenirse ve bu suçtan ötürü; neticeten süreli hapis cezası alındıysa (APC hariç) koşullu salıverilme kararı geri alınabilir.

Kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen uymayan hükümlü hakkında de bu karar geri alınabilir.

Koşulluyu ihlal eden suç tarihinden başlamak üzere, hak ederek tahliye tarihini geçmemek koşuluyla, ihlale konu her suçun ayrı ayrı iki katı süre, birbirleriyle çakışması önemsenmeksizin aynen infaz edilir.

Yükümlülüklere aykırı davranmadan bahisle koşullu salıverilme kararı geri alınırsa; İnfaz Hakimi kararıyla yine hak ederek tahliye tarihini geçmeyecek bir süre belirlenir ve aynen infaz edilir.

Örn : Hükümlünün bihakkın tahliye tarihi 20.12.2028, 20.12.2024 tarihinde de koşullu salıverilme uygulanmıştır.

01.01.2025 suç tarihli, 2 yıl cezası olan bir suç işlediği takdirde ; bihakkın tahliye tarihini geçmeyecek şekilde cezasının iki katı (4 yıl) aynen infaz edilir.

Ancak yukarıdaki örnekte 20.12.2028 bihakkın tahliye tarihini geçeceği için kişi 20.12.2028 e kadar cezasını infaz eder ve kalan 2 yıl cezası bunun üstüne eklenir.

Örn : Hükümlünün bihakkın tahliye tarihi 10.10.2026 kişi 10.10.2024 de koşulluya ayrılmış. 01.01.2025 suç tarihli 3 ay bir ceza alırsa; 01.01.2025 den başlamak üzere 01.07.2025 e kadar koşullusu geri alınır.

Örn : Hükümlünün bihakkın tahliye tarihi 10.10.2030, hükümlü 10.10.2024 tarihinde koşulluya ayrılmış.

15.10.2024 suç tarihli 3 aylık bir ceza almış; 15.04.2025 e kadar koşullusu geri alınır,

20.10.2024 suç tarihli 2 yıllık bir ceza almış; 20.10.2028 e kadar koşullusu geri alınarak aynen infaz edilir.

01.01.2025 Suç tarihli 2 yıl 2 ay hapis cezası almış, 01.03.2029 a kadar koşullusu geri alınarak aynen infaz edilir.

Görüldüğü üzere, bihakkın tahliye tarihini geçmediği sürece cezaların birbiriyle çakışmasının önemi yoktur.

Not : Koşullusu ihlal edilen bir suç için bir daha koşullu salıverilme kararı verilemez.

Kişi koşullusunun geri alındığı tarihin bitişine kadar kapalı infaz kurumunda kalır.

İhlal edilen suçun kalanı (4/4) koşullu olarak diğer cezalarla içtima edilir ve ancak o zaman koşullu salıverilme tekrar gündeme gelebilir.

GENEL İNFAZ-YATAR HESAPLAMA VE İÇTİMA ÖRNEKLERİ

– Örn: Hükümlü, 2 yıl 4 ay hırsızlık, 9 ay eşe karşı kasten yaralama ve 1 uyuşturucu kullanma cezalarına mahkum olup bu cezalar kesinleşmiş olsun.

Her suçun ayrı ayrı koşullu oranını toplamamız gerekir.

2 yıl 4 ay hırsızlık (1/2) : 1 yıl 2 ay yatar yani koşullu.

9 ay eşe karşı yaralama (2/3) : 6 ay koşullu.

1 yıl uyuşturucu kullanma (1/2) : 6 ay koşullu. Toplamda 2 Yıl 2 Ay koşullu salıverilme tarihine ulaştık. (İçtimadaki yıllar ve ayları beraber toplama hususuna takılmayalım)

Eşe karşı yaralama suçu olduğu için; suç tarihi ne olursa olsun denetim süresi 1 yıldır.

Bu hükümlü; 1 yıl 1 Ay ceza infaz kurumunda kaldığı takdirde denetimli serbestlikten faydalanabilir.

Cezalarının toplamı 3 yıldan fazla olduğu için, doğrudan açık ceza infaz kurumuna ayrılamayacak olup; 10 yıldan az cezası da olduğu için 1 ay kapalı infaz kurumunda kalacaktır.

– Örn : Hükümlü 5 yıl 6 ay dolandırıcılık suçundan ve 5 yıl görevi kötüye kullanma suçundan mahkum olmuş olsun.

Koşullu toplamı : 5 yıl 6 ay (1/2) : 2 yıl 8 ay + 5 yıl : (1/2) : 2 Yıl 6 Ay = 5 Yıl 2 Ay

Kişi 4 yıl 2 ayını ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra denetime ayrılabilir.

Cezalarının toplamı 10 yıldan fazla olduğu için; 10/1 ini (10 yıl 6 AY 10/1 = 1 Yıl 15 Gün) kapalı infaz kurumunda geçirmesi gerekmektedir.

– Örn : Hükümlünün İkinci Kez Mükerrir 4 ay ve birinci kez mükerrir 1 yıl 8 ay cezasını toplayalım.

4 AY 2. Mükerrir (3/4) : 1 Ay + 1 Yıl 8 Ay İlk Mükerrir (2/3) : 1 Yıl 20 Gün = 1 Yıl 1 Ay 20 Gün kişinin koşullu salıverilme süresidir.

Hükümlünün, ceza infaz kurumunda 1 Ay 20 gün kalması gerekmektedir.

İkinci mükerrir cezası olduğu için de, 3 yıldan az ceza toplamı olsa da doğrudan açık ceza infaz kurumuna ayrılmayacak, 1 ay kapalı ceza infaz kurumunda kalacaktır.

Suç tarihleri ne olursa olsun; cezalar mükerrir olduğu için denetim süresi koşulluya 1 yıl kaladır.

– Örn : Şimdi de 8 Yıl 4 Ay Uyuşturucu Ticareti ve 1 Yıl Tehdit suçundan kesinleşmiş hapis cezası alan hükümlünün infaz durumunu inceleyelim :

8 Yıl 4 Ay Uyuşturucu Tic. (3/4) 6 Yıl 3 Ay + 1 Yıl Tehdit (1/2) 6 Ay = 6 Yıl 9 Ay kişinin koşullu salıverilme süresidir.

Ceza infaz kurumunda 5 yıl 9 Ay kaldığı takdirde denetime ayrılabilir.

10 Yıldan az cezası olmasına rağmen, uyuşturucu ticareti suçundan mahkum olduğu için; koşullusuna 5 yıl kala yani 9 ay kapalı infaz kurumunda kaldıktan sonra Açık ceza infaz kurumuna ayrılabilir.

– Örn : 1 yıl 10 ay tefecilik suçundan cezası, suç tarihi 5 Haziran 2025 olan hükümlünün, suç tarihi yeni olduğu için girdi çıktısı mümkün değildir.

Aldığı cezanın koşullusu 1 Yıl 10 Ay (1/2) 11 Aydır.

Koşullu tarihinin 10/1 ini (1 Ay 4 gün) Ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra denetime ayrılabilir.

Doğrudan açık ceza infaz kurumuna ayrılabilecektir.

– Örn : 2019 Suç Tarihli 3 Yıl 6 Ay dolandırıcılık suçundan ceza alan hükümlünün; denetim süresi koşullu salıverilmesine 5 yıl kala uygulanacaktır.

Dolayısıyla, başka yeni tarihli bir cezası yoksa açık ceza infaz kurumuna ayrıldıktan sonra (cezası 3 yıldan fazla olduğu için kapalıda 1 ay yatarı olur.) denetime ayrılabilir.

Ancak, 1 aylık dahi yeni tarihli bir cezası olursa; denetim süresi koşullu tarihine 1 yıl kala olarak uygulanacaktır.

– Bu yazımda, ilk makalemdeki bazı güdük noktaları tespit edip onarmaya çalıştım.

İlk makalemde üzerinde önemle durduğum hususlar (çift mükerrirler, özel infaz usulleri gibi), bu makalede üstünkörü geçilmiş olabilir.

Makaleleri kül halinde değerlendirmenizi umuyorum, yazımda bulunabilecek yanlışlıklardan ötürü affınıza sığınmaktayım.

Takdirlerinize sunarım, iyi çalışmalar..

Av. Furkan Taha DULKADİROĞLU